PWSZ w Sanoku: konferencja „Autyzm w szkole – jak pomagać i wspierać”

Trudne dzieci

Nie sposób nie zauważyć, że się różnią. Czasem sprawiają wrażenie nieobecnych, czasem zaś reagują niewspółmiernie gwałtownie do okoliczności. Nauczenie ich funkcjonowania w świecie, którego zasad nie rozumieją, ma jednak ogromny sens, bo to osoby inteligentne, czasem nawet wybitnie. Bywa, że kończą studia, a nawet – jak Temple Gardin - piszą książki, dając nam, zdezorientowanym obserwatorom – możliwość wglądu w ich zagmatwaną rzeczywistość.   

9 czerwca br. w Auli Centrum Sportowo-Dydaktycznego PWSZ odbyła się konferencja naukowa „Autyzm w szkole – jak pomagać i wspierać”, na którą przybyli pedagodzy, nauczyciele, dyrektorzy szkół, pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych z powiatu sanockiego, a także studenci i pracownicy sanockiej uczelni.

Witając zaproszonych gości, rektor Elżbieta Cipora podkreśliła, że rozwój naukowy to istotna część procesu kształcenia, ale ma on sens jedynie wówczas gdy efekty badań znajdują zastosowanie w praktyce i czemuś służą. – A właśnie ta konferencja jest inicjatywą, o której marzyć może każda uczelnia – mówiła pani rektor. – Dziękuję, że zostaliśmy wybrani do współorganizowania tego przedsięwzięcia. Problem autyzmu narasta i posiadanie wiedzy na jego temat jest już koniecznością.

O tym, jak wygląda sytuacja w powiecie sanockim, wykład wygłosił dyrektor  Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dr Maciej Drwięga: - Średnia częstość występowania zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) wynosi 62 osoby na 10 tysięcy. Przyjmując tą wielkość za punkt odniesienia możemy wygenerować szacunkowe dane dotyczące powiatu sanockiego, gdzie dotkniętych autyzmem jest ok. 600 osób, w Sanoku zaś ok. 250. Z analizy dokumentacji dotyczącej orzecznictwa Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Sanoku wiemy, że liczba uczniów z autyzmem w populacji uczniów niepełnosprawnych od 2006 r. wzrosła ponad 5-krotnie (z 3,8 % do 21,2 %). U chłopców diagnoza ta pojawiała się mniej więcej 3-krotnie częściej. W ostatnich 5 latach co piąty uczeń to uczeń z diagnozą ASD, a liczba uczniów, którym wydano orzeczenie ze względu na tę diagnozę, wynosi 227.

Dr Maciej Drwięga wskazał też na problem braku kompleksowego nauczania integracyjnego w Sanoku, sugerując, że wyjściem z sytuacji byłoby powstanie tzw. „toru szkolnictwa” – placówek edukacyjnych począwszy od przedszkola aż do szkoły średniej, przygotowanych do prowadzenia dzieci niepełnosprawnych. Temat tym bardziej aktualny, gdyż dzieci pierwszy „wyż” pokolenia dzieci autystycznych wchodzi właśnie w dorosłe życie, w tym także zawodowe. Poziom ich wykształcenia musi im to umożliwiać.

Inna sprawa to brak specjalistycznych ośrodków, które mogłyby zająć się diagnozą i pomocą dziecku z zaburzeniem i jego rodzinie. Koniecznością wydaje się powołanie do życia Poradni Autyzmu lub choć Poradni Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży. Staje się to zagadnieniem palącym – do marca roku 2107 w Sanoku pod kątem autyzmu zdiagnozowano 37 dzieci.

O problemie zachowań trudnych u dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mówiła podczas konferencji wybitna znawczyni tematu psycholog Magdalena Lech, pracownik Uniwersytetu Rzeszowskiego. Świetny wykład, podzielony na trzy części, kompleksowo obejmował problematykę tego zaburzenia – począwszy od definicji i wyszczególnienia typów zachowań trudnych, poprzez strategie radzenia sobie z nimi, do możliwości wsparcia autystycznego ucznia w placówce edukacyjnej.

Jak podkreślała Magdalena Lech, nie ma dwóch takich samych przypadków tego zaburzenia, dlatego też sześciogodzinne obrady zakończyły się rozmową z nauczycielami, którzy podobne problemy rozwiązują na co dzień – i wymianą praktycznych rad, odnoszących się do konkretnych przypadków.

Na temat ważnej roli nauczyciela wspomagającego w procesie edukacji uczniów ze spektrum autyzmu mówiła także oligofrenopedagog, nauczyciel wspomagający i członek Stowarzyszenia Sezamki, Katarzyna Kondrat-Kielar: - Zadaniem nauczyciela wspomagającego jest przede wszystkim  taka pomoc osobie niepełnosprawnej, która umożliwi jej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Jej zakres może być różny w zależności od typu placówki i poziomu funkcjonowania dziecka. 

Pani Katarzyna podkreśliła także ogromną rolę partnerskiej współpracy szkoły z rodzicami dzieci niepełnosprawnych: - Musimy pracować nad osiągnięciem etosu otwartej i przyjaznej szkoły – przekonywała.

Ostatni wykład wygłosiła dyrektor Zespołu Szkół w Nowotańcu Anna Bąk, która podzieliła się  swoją wiedzą i doświadczeniem w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi, w tym z autyzmem. Ciepłe i serdeczne słowa pani Anny pozwoliły uwierzyć, że wszystko jest możliwe, wystarczy tylko chcieć.

Organizatorem konferencji było  Stowarzyszenie Rodzin Dzieci Niepełnosprawnych „Sezamki” – istniejące od listopada 2015 roku i skupiające przede wszystkim rodziców dzieci ze spektrum autyzmu, którego celem jest niesienie pomocy dzieciom, wspieranie rodzin i propagowanie wiedzy na temat autyzmu. Współorganizacji podjął się Zakład Pedagogiki PWSZ w Sanoku, a także Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Sanoku. Kolejna spotkanie i wymiana doświadczeń - za rok.