Zubeńsko. Nieistniejąca wieś jakich wiele w Bieszczadach. Wiatr historii zdmuchnął stąd ludzi, ich domy, zwierzęta...nie ma nic prócz paru krzyży, zdziczałych sadów. Uparta przyroda zaciera w szybkim tempie nawet i te ślady. Czasem za pomocą rzadkich roślin. 

 

Nadleśniczy Edward Orłowski z Komańczy, w czasie prowadzonej w tym rejonie inwentaryzacji przyrodniczej odkrył rosnący tu wschodniokarpacki gatunek - Ciemiernik purpurowy (Helleborus pururascens Waldst. & Kit.). Ta rzadka bylina jest objęta ścisłą ochroną gatunkową w Polsce. W Bieszczadach Zachodnich znanych było do tej pory 6 stanowisk w paśmie granicznym i przylegających do nich obszarach. Jak wiele wiosennych kwiatów jest silnie trująca, zawiera bowiem glikozydy nasercowe i saponiny. 

 

Docieramy na miejsce ze wspomnianym st. spe. ds. ochrony lasu E. Orłowskim i dr M. Szewczykiem. Pogoda nie rozpieszcza: raz sypnie śniegiem, raz pada deszcz, jest zimno. Ciemierniki należą do hemikryptofitów czyli roślin, których pączki, umożliwiające odnawianie się, znajdują się tuż przy powierzchni ziemi (albo na niej, albo tuż pod nią). Hemikryptofizm jest przystosowaniem do przetrwania zimy. 

 

Naturalne stanowiska tego gatunku to buczyna w zespole Dentario glandulosae-Fagetum bądź połoniny lub polany na przejsciu (ekotonie) do zbiorowiska  leśnego. Odnalezione ciemierniki przebijają się ku światłu, tłumione przez trawy i wierzby, rosną w pobliżu potoku w miejscu niegdyś zamieszkałym. Pozostaje zagadką czy spotkane tutaj egzemplarze są pochodzenia antropogenicznego czy są zupełnie dzikie. O tym, że jest tu naprawdę dziko świadczą sfotografowane przeze mnie tropy niedźwiedzia brunatnego. Później pan Orłowski, który zajmuje się także edukacją leśną obwozi nas po terenie. Dużo i ciekawie opowiada o lesie oraz historii mijanych miejsc. Warto tu wrócić w szerszym FOTOsyntetyzowym gronie i przenocować np. w schronisku Chatka na Końcu Świata w Starym Łupkowie.

 

Tekst i zdjęcia © Ewa Bujalska.